کلینیک گفتاردرمانی درکرج

271-extrinsic motivation

انگیزش برون زاد

انگیزش ناشی از عوامل بیرونی،مانند پاداش(های مالی).

272-eye fixations

تثبیت چشم

دوره هایی که در آنها چشم ها ثابت بوده و در حال کسب اطلاعات هستند.

273-facial expressions

حالت های چهره

عمل ماهیچه های صورت که بخش های مختلف صورت را به شکل خاصی درمی آورند.

274-facial feedback hypothesis

فرضیه ی پسخورد چهره ای

بر اساس این فرضیه،تجربه ی ذهتی و احساس درونی افراد از یک هیجان را پسخوردی تعیین می کند که از برانگیختگی تنکردشناختی ناشی از بیان حالتی خاص در چهره به وجود می آید.

276-facial preference

ترجیح چهره

به ترجیحی ذاتی و نیاموخته گفته می شود که نوزادان برای نگاه به چهره نشان می دهند

276-factor analysis

تحلیل عاملی

روشی آماری است که در ساخت آزمون و تفسیر امتیازهای به دست آمده در آزمونگان به کار می رود.محقق با این روش می تواند محاسبه کند که حداقل چه تعداد عامل(یا تعیین کننده)لازم است تا همبستگی امتیازهای به دست آمده از آزمون های تشکیل دهنده ی آزمونگان را بتوان توضیح داد.

277-false-alarm rate

میزان آژیر کاذب

نسبت آژیرهای کاذب به کل آزمایه های یک آزمایش را می گویند.

278-false alarm

آژیر کاذب

پاسخ بله ی نادرست به مواردی که فقط همهمه وجود دارد.

279-family therapy

خانواده درمانی

روان درمانی اعضای خانواده به صورت گروهی،به جای ارائه ی درمان فقط به خود بیمار.

280-feature-integration theory

نظریه ی ادغام خصیصه ها

نظریه ای که اساس ادراک اشیا است و نخستین بار توسط تریسمن مطرح گردید.(طبق این نظریه در مرحله ی اول ادراک که مرحله ی پیش توجه است،خصایص و کیفیات ابتدایی نظیر شکل و رنگ ادراک می شوند و در مرحله ی دوم که مرحله ی توجه است این خصایص به هم چسبانده و ادغام شده و کلیت واحدی را تشکیل می دهند-م).

281-fetal alcohol syndrome

نشانگان جنین الکلی

عقب ماندگی ذهنی و کژریختی های متعدد صورت و دهان نوزاد به دلیل مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری.

282-fight-or-flight response

واکنش ستیز یا گریز

الگویی از واکنش های جسمی است که جاندار را برای موقعیت های اضطراری آماده می سازد.این تغییرات شامل افزایش اندازه ی مردمک،ضربان قلب،فشار خون؛تنفس،تنش عضلانی،و ترشح اپی نفرین،نوراپی نفرین،ACTH،و سایر هورمون ها؛کاخش بزاق،ترشحات مخاطی و حرکات مجرای گوارشی،وقطر رگ های خونی می باشد.

283-figure

شکل اصلی

در ادراک تصویر،قسمت های موردعلاقه واضح تر از زمینه و جلوی آنها دیده می شوند.شکل اصلی و نواحی پس زمینه،بدوی ترین نوع سازماندهی ادراک می باشند.

284-fixation

تثبیت

در نظریه ی روانکاوی”فروید”،توقف رشد روانی-جنسی است به دلیل ناتوانی از عبور از مرحله ای پایین تر در حین رشد یا به دلیل ناتوانی از تغییر عینیت های مورد دلبستگی(نظیر تثبیت در مرحله ی دهانی یا تثبیت بر مادر).

285-fixed interval schedule

برنامه ی فاصله ای ثابت

در شرطی سازی،به نوعی برنامه ی تقویت بعد از گذشت فاصله زمانی معینی از تقویت قبلی ارائه می شود.

286-fixed ratio schedule(FR)

برنامه ی نسبتی ثابت

تعداد پاسخ هایی که باید ارائه شود تا عمل تقویت در مقدار معینی تثبیت گردد.

287-flashbulb memory

خاطره ی زنده

ثبت واضح و نسبتا دائم موقعیت هایی ست که در آنها فرد واقعه ای مهم و دارای بارهیجانی زیاد را به خاطر می سپارد.

288-foot-in-the-door technique

تکنیک گام به گام

برای اینکه افراد را وادار کنیم به درخواستی که معمولا با جواب منفی روبرو می شود،پاسخ مثبت بدهند،یک راه این است که ابتدا با درخواست کوچکی شروع کنیم که اکثر مردم به آن پاسخ مثبت می دهند.

289-forebrain

مغز پیشین

ساختارهای واقع در بخش جلویی یا قدامی مغز.

290-formal operational stage

مرحله ی عملیات صوری

چهارمین مرحله ی رشد شناختی در نظریه ی پیاژه است،در این مرحله کودک توانایی استفاده از قواعد انتزاعی را کسب می کند.

291-fovea

لکه ی بینایی

منطقه ی کوچکی است در چشم که در قسمت مرکزی شبکیه واقع شده و پر از سلول های مخروطی است؛این منطقه حساس ترین بخش شبکیه از نظر دیدن جزئیات و دیدن رنگ در نور روز است.

292-free association

تداعی آزاد

تکنیکی در روانکاوی است که طی آن به بیمار آموزش داده می شودتا هر چه را به ذهنش می رسد حتی اگر کم اهمیت یا خجالت بار به نظر برسد به زبان آورد.

293-frequency(of a ton)

بسامد

در مورد صدای خالص،تعداد چرخه ها در یک ثانیه را بسامد می گویند.

294-Freudian slip

لغزش زبان” فرویدی”

در نظریه روانکاوی آن است که در گفتار یا نوشتار،برخلاف نیت آگاه گوینده،لغتب اشتباه شود یا با لغت دیگری جابه جا گردد.فرض بر این است که این لغزش زبانی بیانگر خواسته ها یا افکاری است که واپس زده و به ناخودآگاه رانده شده اند.

295-frustration-aggression resonance hypothesis

فرضیه ی سرخوردگی-پرخاشگری

این فرضیه است که سرخوردگی(یعنی که فرد در تلاش برای رسیدن به هدفی با مانع روبرو شود)موجب تولید سائقی پرخاشگرانه می شود که خود رفتار پرخاشگرانه را بر می انگیزد.

296-functional fixedness

ثابت انگاری کارکردی

حل مسئله گاه به این علت دشوار می شود که افراد،عملکرد اجزایی از مسئله را متفاوت از عملکردی که برای حل مسئله لازم است فرض می کنند.

297-functional magnetic resonance imaging(fMRI)

تصویربرداری عملکردی با تشدید مغناطیسی

یک تکنیک تصویربرداری از مغز که فعالیت مغز را با اندازه گیری تغییرات مغناطیسی ناشی از مصرف اکسیژن،ثبت و اندازه گیری می کند.

298-functionalism

کارکردگرایی

مطالعه ی نحوه ی کار ذهن برای آنکه جاندار بتواند با محیط خود سازگاری یافته و در آن کارکرد داشته باشد.

299-fundamental attribution error

خطای بنیادین اسناد

تمایل به کم اهمیت تلقی کردن اثر عوامل موقعیتی بر رفتار است و این فرض که پاره ای خصیصه های فردی مسئول سرزدن رفتاری خاص از فرد شده است.

300-g.

عامل هوش عمومی

301-ganglia(ganglion:مفرد)

عقده ها

تجمعی از جسم سلولی نورون های واقع در خارج از مغز و طناب نخاعی.

302-ganzfeld proceduer

راهکار گانتس فلد

آزمون هایی که ارتباط دور آگاهانه بین دو شرکت کننده را بررسی می کنند،که یکی به عنوان”گیرنده”و دیگری به عنوان “فرستنده”عمل می کند.

303-Gardner’s theory of multiple intelligences

نظریه ی هوش های چندگانه ی گاردنر

طبق این نظریه،هفت نوع هوش متمایز وجود دارند که از یکدیگر مستقلند و هرکدام از آنها در یک سیستم جداگانه(یا ویژه پردازه)طبق قواعد خودشان در مغز کار می کنند.این هوش ها عبارتند از(۱)زبانی،(۲)موسیقایی،(۳)منطقی-ریاضی،(۴)فضایی،(۵)جنبشی-بدنی،(۶)بین فردی و (۷)درون فردی.

304-gate control theory of pain

نظریه ی دروازه ای مهار درد

طبق این نظریه،احساس درد فقط مستلزم فعال شدن گیرنده های درد نیست بلکه دروازه ای عصبی هم در طناب نخاعی وجود دارد که باید به این پیام ها اجازه ی ادامه ی مسیر تا مغز را بدهد.تحریک فشاری به نظر می رسد که این دروازه را می بندد،از همین روست که مالیدن ناحیه ی صدمه دیده می تواند درد را برطرف کند.برخی نگرش ها،القائات و داروها نیز ممکن است با بستن این دروازه ها درد را کم کنند.

305-gender identity

هویت جنس گونه

احساس ثابت فرد در مورد این که مذکر است یا مونث.

306-gender schema

طرحواره ی جنس گونگی

ساختاری است ذهنی که ادراک ها و مفاهیم فرد را در مورد مقولات جنسی(مذکر-مونث یا مردانه-زنانه)سازماندهی می کند.

307-gene

ژن

بخشی از ملکول اسید دزوکسی ریبونوکلئیک اسید که واحد انتقال صفات وراثتی است.

308-general adaptation syndrome

نشانگان انطباق عمومی

مجموعه ای از پاسخ ها که همه ی جانداران در واکنش به فشار روانی نشان می دهند.

309-general learning disability

اختلال یادگیری عمومی

وجود کاستی هایی در مهارت های ذهنی و عملی،و به مراتب پایین تر از میانگین.

310-general paresis

فلج عمومی

افت تدریجی عملکرد ذهنی و جسمی همراه با تغییرات چشمگیر در شخصیت و هذیان و توهم.

311-generalization

تعمیم

(الف)در یادگیری،به شناسایی خصیصه یا اصلی مشترک در یک گروه اشیاء یا رویداد ها گفته می شود.(ب)در شرطی سازی،این اصل است که هرگاه در برابر محرکی خاص،پاسخی شرطی برقرار شود،محرک های مشابه آن نیز موجب آن پاسخ خواهند شد.

312-generalized anxiety disorder

اختلال اضطرابی فراگیر

احساس مداوم تنش و تشویش.

313-genital stage

مرحله ی تناسلی

در نظریع ی روانکاوی”فروید”،آخرین مرحله ی رشد روانی-جنسی است که در سنین بلوغ شروع می شود و تدریجا به فعالیت جنسی بزرگسالانه می انجامد.

315-geon

ژئون

در ادراک بصری به شکل های هندسی(نظیر استوانه،مخروط، مکعب،و گوه)گفته می شوده نمای کلی اشیاء را تشکیل می دهند.فرد هراندازه ژئون های یک شیء را بهتر شناسایی کند،آن شیء را هم بهتر تشخیص خواهد داد.

315-Gestalt

گشتالت

واژه ای آلمانی که به معنای”صورت”یا “ترکیب”است.روانشناسان هیئت نگر(گشتالت)اساسا به ادراک توجه دارند و معتقدند تجارب ادراکی،متکی بر الگوهای متشکل از محرک ها و سازماندهی تجارب می باشند.

316-glial cells

سلول های گلیال

سلول های محافظی(غیر از نورون ها)هستند که بخش قابل توجهی از بافت مغز را تشکیل می دهند؛اخیرا این نظر مطرح شده است که این سلول ها ممکن است در هدایت عصبی هم نقش داشته باشند.

317-grain size

اندازه ی دانه های تصویر

خصیصه ای محدود کننده است که بین فرایندهای تجسمی و ادراکی مشترک است.می توان چنین فرض کرد که تصویرهای ذهنی ما بر پرده ای ذهنی نقش می بندند که دانه های تصویر آن،مقدار جزئیات قابل تشخیص در تصویر ذهنی را تعیین می کنند.

318-grammatical morpheme

تکواژهای دستوری

تکواژی است که واژه نیست،و شامل حروف تعریف و حروف اضافه می شوند.

319-ground

پس زمینه

بخشی که به نظر میرسد پشت شکل اصلی قرار دارد.شکل اصلی و پس زمینه بدوی ترین نوع سازماندهی ادراک می باشند.

320-group polarization effect

اثر قطبی شدن گروه

تمایلی است که در گروه ها وجود دارد،به این صورت که وقتی در مورد چیزی بحث می کنند به تصمیمی میرسند که با معدل تصمیمات تک تک افراد پیش از بحث در گروه،همسو اما از آن افراطی تر است.

321-group therapy

گروه درمانی

بحث گروهی یا هر فعالیت گروهی دیگری با هدف درمانی است که به طور همزمان بیش از یک مراجع یا بیمار را پوشش می دهد.

322-grouping by proximity

گروه بندی بر اساس مجاورت

در نظریه ی گشتالت،اگر فاصله ی عمودی نقطه ها کم شود،ستون ها بهتر دیده می شوند.

323-grouping by similarity

گروه بندی براساس تشابه

گروه بندی براساس مشابهت ها.

324-groupthink

گروه اندیشی

این پدیده عبارت است از آن که اعضای گروه مخالفت خود را با آنچه مورد اجماع گروه است،سرکوب می کنند.

325-habit

عادت

توالی رفتاری است که فرد به صورت محرک-پاسخ آموخته است.

326-habituation

خوگیری

کاهش قدرت پاسخ به محرکی که مکررا اعمال شده باشد.

327-habituation method

روش مبتنی بر خوگیری

فنی است که برای بررسی ادراک نوزاد به کار می رود.این روش مبتنی بر این واقعیت است که اگر نوزاد به اشیای جدید نگاه کند خیلی زود از این کار خسته می شود(خوگیری).بنابراین با اندازه گیری زمانی که نوزاد صرف نگاه کردن به چیزی میکند،می توان فهمید آن چیز را تا چه اندازه جدید تلقی کرده است.

328-hair cells

سلول های مویی

در شنوایی،گیرنده های مویی در قسما حلزونی گوش داخلی هستند که بر اثر ارتعاش غشای پایه خم می شوند و به این ترتیب تکانه های الکتریکی را به مغز می فرستند.

330-hallucinogend

مواد توهم زا

موادی هستند که اثر اصلی آنها تغییر تجربه ی ادراکی است(مترادف با مواد روان ربا یا روانی ساز psychedelic).

331-hardiness

جان سختی

ویژگی کسانی که حتی در برخورد با حوادث پرفشار مهم نیز دچار اختلال های جسمی یا هیجانی نمی شوند.

332-hashish

حشیش

شکلی از شاهدانه که مصرف آن در خاورمیانه رایج است.

333-Hebbian learning rule

قانون یادگیری هب

این عقیده که تکرار پاسخی یکسان،سبب ایجاد تغییراتی دائمی در سیناپس بین نورون ها خواهد شد.به طور اخص،اگر درونداد حاصل از نورون”الف”،به طور مکرر سبب افزایش سرعت تحریک نورون”ب”شود،آن گاه ارتباط بین نورون های”الف”و”ب”مستحکم تر خواهد شد.

334-hemispheres

نیمکره ها

ساختما هایی در سمت چپ و راست مغز که توسط جسم پینه ای بهم متصل شده اند.

335-heritability

وراثت پذیری

درصد پراکنش یک صفت در افراد مختلف یک جمعیت که بر اثر تفاوت های وراثتی آنها پیدا می شود.

336-heroin

هرویین

ماده ی تضعیف کننده ی دستگاه عصبی که بی نهایت دردآور است و از تریاک به دست می آید.

337-hertz(Hz)

هرتز

واحدی است که برای اندازه گیری بسامد موج صوتی به کار می رود و به طور اختصاصی شامل تعداد چرخه های موج صوتی در ثانیه است.