1-abnormal
نابهنجار
غیرطبیعی و دور از بهنجار
2-absolute threshold
آستانه ی مطلق
حداقل شدت یک محرک که به طور پایایی بتوان آن را از فقدان مطلق محرک افتراق داد.
3-abstraction
انتزاع
از بین رفتن اطلاعات در حین انتقال از داده های خام فیزیکی به ادراک.
4-abstractions
انتزاع ها
ویژگی هایی که مشخصه ی مجموعه ای از موارد است نه اینکه فقط یک مورد را مشخص کند.
5-accommodation
1-تطابق
2-برونی سازی(انطباق)
1-فرآیندی ست که طی آن عدسی چشم،کانون خود را تغییر می دهد.
2-در نظریه ی رشد شناختی پیاژه،فرایندی ست که طی آن،کودک،طرحواره ای را که از پیش داشته چنان تعدیل می کند که شی یا واقعه ی تازه ای را هم شامل می شود.
6-action potential
توانش عمل
تکانه ی عصبی-شیمیایی است که از دندریت ها به سوی انتهای آکسون منتقل می شود.
7-activation model
الگوی فعال سازی
طرح پیشنهادی در مورد حافظه است که طبق آن بازیابی(retrieval)یک خاطره بستگی به آن دارد که آن خاطره فعال شود و به یک حد بحرانی(critical level)برسد.
8-actualizing tendency
گرایش به خود شکوفایی
تمایل یک جاندار به تحقق یا شکوفایی تمامی قابلیت های خود.
9-adaptive
انطباقی
رفتار انطباقی،برای بقا دارای ارزش است.
10-addiction
اعتیاد
الگوی رفتاری مصرف مواد که اجبارگونه و ویرانگر است.
11-adolescence
نوجوانی
دوره ی گذار از کودکی به بزرگسالی
12-adolescence growth spurt
جهش رشد دوران نوجوانی
دوره ای از رشد سریع جسمانی که با آغاز بلوغ همراه است.
13-affect
حالت عاطفی
هیجان ها و احساسات.
14-affective neuroscience
عصب پژوهی عاطفی
بررسی چگونگی انجام دهی پدیده های هیجانی در مغز
15-afferent nerves
عصب های آوران
عصب هایی که پیغام ها را از بدن به دستگاه عصبی مرکزی حمل می کنند.
16-agency
عاملیت
احساس مهارت،تسلط و توانایی برای اقدام کردن.
17-aggression
پرخاشگری
رفتاری که به قصد صدمه زدن(جسمی یا کلامی)به دیگری یا تخریب اموال انجام گیرد.
18-agnosia
ادراک پریشی(نشناسی)
اصطلاح کلی برای نقص یا اختلال های تشخیص یا بازشناسی
19-agonist
هم کنش
دارویی که اتصال آن به گیرنده ها و فعال سازی آنها،دقیقا همانند داروی دیگر باشد.
20-agoraphobia
بازارهراسی
ترس از بودن در مکان هایی که ممکن است فرد در آنجا گیر بیفتد یا نتواند در شرایط اضطراری از دیگران کمک بگیرد.
21-alliesthesia
دگرمزگی
نوعی تعامل بین نظریه های انگیزش مبتنی بر مشوق و سائق،به این معنا که هر محرک خارجی که مشکل درونی را اصلاح کند به عنوان محرکی لذت بخش تجربه میشود.
22-all-or-none law
قانون همه یا هیچ
این اصل که هر نورون،توانش عمل خود را یا با تمام قدرت منتشر می سازد و یا اصلا آن را منتشر نمی کند.
23-altered states of consciousness
حالت های تغییرشکل یافته ی هشیاری
تغییر در الگوی عادی عملکرد مغزی و رسیدن به حالتی که برای فردی که این تغییر را احساس می کند،متفاوت به نظر می رسد.
24-alternative form reliability
پایایی بدیل ها
وجود همخوانی بین دو یا چند گونه از یک آزمون هنگام ارائه به فردی واحد.
25-American College Test
(ACT)
آزمون ورودی دانشگاه های امریکا
نمونه ای از آزمون های گروهی سنجش توانایی عمومی ست.
26-American Law Institue Rule
قانون موسسه ی حقوقی امریکا
“اگر فردی در نتیجه ی بیماری یا نقص روانی در هنگام انجام یک عمل کیفری،قابلیت درک غلط بودن رفتار خود یا هماهنگ کردن آن با قانون را به طور قابل ملاحظه ای از دست بدهد،مسئول اعمال کیفری خود نخواهد بود.”
27-amnesia
نسیان(یادزدودگی)
فقدان نسبی حافظه
28-amphetamines
آمفتامین ها
مواد محرک دستگاه عصبی مرکزی هستند که موحب بی قراری،تحریک پذیری،اضطراب و تند شدن ضربان قلب می شوند.سولفات دکسدرین(شادی “speed”)و(مت آمفتامین”meth”)دو نوع آمفتامین هستند.
29-amplitude(of a tone)
دامنه
اختلاف فشار بین اوج و حضیض.
30-amygdala
بادامه
ساختمان مغزی که در زیر قشرمخ قرار گرفته و در تحکیم خاطرات هیجانی نقش دارد.
31-anal stage
مرحله ی مقعدی
مرحله ی دوم رشد روانی -جنسی پس از مرحله ی دهانی در نظریه روانکاوی فروید است.در این مرحله،منابع ارضا و تعارض عمدتا از طریق دفع یا نگهداری مدفوع موثر واقع می شوند.
32-analytic thought
تفکر تحلیلی
سمت گیری به اشیاء فارغ از بافتار آنها،که با استفاده ی فراوان از مقوله بندی ها و منطق صوری و پرهیز از تناقض ها همراه است.
33-Anderson’s theory of intelligence
نظریه ی هوش اندرسون
طبق این نظریه،تفاوت در هوش ناشی از تفاوت در “سازوکارهای پردازش پایه ای”است که عمل تفکر و در نتیجه کسب دانش را امکان پذیر می کنند.سرعت پردازش پایه ای در افراد مختلف فرق می کند.
34-androgenization
آندروژنی شدن
تاثیر آندروژن بر کالبدشناسی و رشد مغز
35-anhedonia
احساس عدم لذت
فقدان توانایی لذت بردن،حتی در پاسخ به شادی بخش ترین مضمون ها.
36-anomic aphasic
زبان پریشی نامی
بیمارانی که عمدتا در یادآوری و بازشناسی واژه ها مشکل دارند.(در نتیجه ی نوعی آسیب مغزی)
37-anorexia nervosa
بی اشتهایی عصبی
ایجاد عمدی کاهش وزن دست کم به میزان 15% حداقل وزن طبیعی فرد.
38-antagonist
هم ستیز
دارویی که به گیرنده ها متصل می شود اما به شیوه ای که آنها را فعال نمی کند؛مسدود شدن گیرنده ها مانع از دستیابی داروهای دیگر به آنها می شود.
39-anterior system(for attention)
دستگاه قدامی( برای توجه)
زمان و نحوه ی گزینش ادراکی یک شیء(موقعیت فضایی،شکل،رنگ)برای توجه را کنترل می کند.همچنین ر.ک به دستگاه خلفی(برای توجه).
40-antidepressant drugs
داروهای ضدافسردگی
داروهایی هستند که برای بالابردن خلق افراد افسرده به کار می روند و احتمالا این کار را با افزایش دسترسی عصب رسانه های نوراپی نفرین و یا سروتونین انجام می دهند.نمونه هایش ایمی پرامین(توفرانیل)،ایزوکربوکسازید(مارپلان) و فلوئوکستین(پروزاک)می باشند.
41-antisocial personality
شخصیت ضد اجتماعی
نوعی اختلال شخصیت که مشخصه ی آن،تکانشگری،ناتوانی از تن دادن به رسوم و قوانین جامعه،و فقدان اضطراب یا احساس گناه از بابت رفتار خود می باشد.(مترادف:شخصیت جامعه ستیز[sociopathic]،شخصیت دژخو[psychopathic]).
42-antisocial personality disorder
اختلال شخصیت ضداجتماعی
اختلالی که ویژگی های بارز آن فقدان پاسخدهی هیجانی طبیعی-به ویژه فقدان شرم،گناه و ترس-و نیز نقص در همدلی برای احساس های دیگران است.
43-anxiety
اضطراب
حالت تشویش،تنش و نگرانی است.از نظر برخی نظریه پردازان با ترس(fear)مترادف است،درحالی که دیگران معتقدند در اضطراب،ماهیت ابژه ی(عینیت)(مثلا خطر یا ممنوعیتی مبهم)نامعین تر از ابژه ی ترس(مثلا حیوان درنده)است.
44-anxiety disorders
اختلال های اضطرابی
گروهی از اختلالات روانی اند که مشخصه ی آنها اضطرابی شدید یا انجام رفتاری غیرتطابقی برای رفع اضطراب است.این دسته شامل اختلال اضطرابی فراگیر،اختلال هول،اختلال هراس،و اختلال وسواسی- اجباری می باشد.در DSM-IV و ICD طبقه ی عمده ای با این نام وجود دارد که اکثر اختلالاتی را که سابقا روان نژندی(نو روز)خوانده می شدند در برمیگیرد.
45-aphasia
زبان پریشی
اختلال زبان در اثر آسیب دیدگی مغز.
46-apnea
وقفه ی تنفسی
قطع تنفس در هنگامی که فرد خواب است.
47-arousal
برانگیختگی
از نظر تنکردشناختی،به سطح هشیاری یک موجود اطلاق می گردد.از نظر روانشناختی،تنشی ست که می تواند با سطوح مختلف برانگیختگی همراه باشد،از آرامش گرفته تا اضطراب.
48-asexuality
حالت غیرجنسی
فقدان کامل جاذبه ی جنسی.
49-Asperger’s syndrome
نشانگان آسپرگر
نوعی اختلال رشدی فراگیر که وجه مشخصه ی آن وجود اختلال هایی در فعالیت ها و مهارت های اجتماعی ست؛شبیه اوتیسم(درخودماندگی)بوده ولی اختلال در مهارت های شناختی یا کلامی را شامل نمی شود.
50-assimilation
جذب(درونی سازی)
در نظریه ی رشد شناختی”پیاژه”فرایندی ست که طی آن،کودک،شی یا واقعه ی تازه ای را مشمول طرحواره ای می سازد که از پیش داشته است.
51-associationist psychology
روانشناسی تداعی گرا
دیدگاهی که معتقد است ذهن انباشته از مفاهیم و نظراتی است که از طریق حواس وارد آن می شوند و سپس مطابق اصولی همچون مشابهت و تضاد باهم ارتباط و تداعی پیدا می کنند.
52-associative agnosia
ادراک پریشی(نشناسی)ارتباطی
نشانگانی که در آن،برخی بیماران نمی توانند اشیایی که به صورت دیداری به آنها ارائه می شود را شناسایی کنند.
53-associative learning
یادگیری ارتباطی
یادگیدی این نکته است که ملازمت ها(یا روابط)خاصی میان وقایع وجود دارد؛یادکیری این نکته است که واقعه ای قرین واقعه ی دیگری ست.
54-ataque de nervios
حمله ی عصبی
اختلالی که با لرزش،احساس نداستن کنترل،فریادهای ناگهانی،جیغ کشیدن غیرقابل کنترل،پرخاش کلامی و جسمی و گاه حملات تشنج مانند،غش کردن و اداهای خودکشی همراه است.
55-Atkinson-Shiffrin Theory(of memory)
نظریه ی اتکینسون-شیفرین( در حافظه)
اساس تمایز بین حافظه های مختلف بسته به فواصل زمانی متفاوت است.
56-attachment
دلبستگی
گرایش نوزاد به برقراری ارتباطی نزدیک و صمیمانه با برخی افراد و احساس امنیت بیشتر در حضور آنهاست.
57-attention
توجه
توانایی گزینش برخی اطلاعات برای بررسی بیشتر و نادیده گرفتن بقیه اطلاعات.
58-attitude bolstering
حمایت نگرشی
ایجاد افکاری برای حمایت از نگرش اولیه فرد در مواجهه با تلاش های متقاعدسازی بدون رد کردن مستقیم استدلال های ارائه شده در پیغام موردنظر.
59-attitudes
نگرش ها
مطلوب یا نامطلوب ارزیابی کردن و واکنش به اشیاء،مردم،موقعیت ها یا سایرجنبه های جهان.
60-attribution
اسناد
فرآیندی است که طبق آن می کوشیم رفتار دیگران را توضیح دهیم.در نظریه ی اسناد به قواعدی توجه می شود که افراد برای فهم علل رفتاری که می بینند،به کار می برند.
61-attributional style
سبک اسنادی
روش مشخصه ی هر فرد در ارائه توضیحات علیتی(ارائه ی اسناد ها)در مورد وقایع مهم زندگی است.
62-atypical antipsychotics
ضدروان پریشی های نامتعارف
داروهایی که موجب تخفیف علائم روان گسیختگی می شوند بی آنکه عوارض جانبی زیادی داشته باشند.
63-auditory system
دستگاه شنوایی
گوش ها،بخش هایی از مغز،و مسیرهای گوناگون عصبی که این ها را مرتبط می کند.
64-augmented network
شبکه ی تقویت شده
شبکه ای که علاوه بر اتصالات تحریکی،اتصالات مهاری هم دارد.
65-autism
درخودماندگی
اختلال روانی است که تخستین شواهدش در اوایل کودکی ظاهر می شود و به این صورت است که کودک نقایص چشمگیری در برقرار کردن ارتباط،ایجاد تعامل اجتماعی،و فعالیت های مربوط به برقراری پیوند و بازی دارد و از او رفتارهایی قالبی و تکراری و نیز خودزنی سر میزند.
66-automaticity
خودآیندی(خودکاری)
خوگیری پاسخ هایی که نخست به تمرکز نیاز داشتند.
67-autonomic nervous system
دستگاه عصبی خودکار
بخشی از دیتگاه عصبی محیطی است که فعالیت عضلات صاف اعم از عضوی و غده ای را تنظیم می کند.خود بر دو بخش سمپاتیک و پاراسمپاتیک است.
68-autonomic system
دستگاه خودکار
با غده ها و اعضای درونی ارتباط برقرار می کند.
69-autonomy
خودگردانی
به استقلال کودک از مراقبان گفته می شود.
70-availability heuristic
کشافه ی در دسترس بودن
این مفروضه که دانشی که راحت تر در دسترس است(مثلا به این دلیل که راحت تر می تواند فراخوانی شود)،در حقیقت با احتمال وقوع بیشتری همراه است.
71-available wavelengths
طول موج های قابل دسترس
طول موج هایی از نور که از روی کاغذ بازتاب شده،و به چشمان شما می رسند.
72-avoidance learning
یادگیری اجتنابی
فرآیندی که موجود زنده از طریق آن یادمیگیرد از همان ابتدا،از یک رویداد بیزارکننده پیشگیری کند(مثلا خودداری از ورود به اتاقی که در گذشته،با صدایی بلند و آزاردهنده همراه بوده است.)
73-axon
آکسون
بخشی از آکسون است که تکانه ها را به نورون های دیگر منتقل می کند.
74-back projections
نمودافکنی های برگشتی
فعالیت هایی هستند که نحوه ی پردازش درونداد حسی را تعدیل می کنند.
75-backward masking
پنهان سازی وارونه
روشی است که در آزمایش های روانشناسی استفاده می شود.در این روش تصویر موردنظر تنها به مدت 30هزارم ثانیه در معرض دید آزمودنی ها قرار می گیرد،سپس با عکس خنثی یا طبیعی روی آن پوشیده می شود به طوری که آزمودنی ها از محتوای عکس آگاه نمی شوند.
76-base-rate rule
قانون میزان پایه
از قوانین احتمالات که طبق آن،هرچه تعداد اعضای یک دسته بیشتر باشد،احتمال آنکه مقوله ای،از اعضای آن دسته باشد بیشتر است.
77-basic level
سطح پایه
در سلسه مراتبی از مفاهیم،سطحی است که فرد،شیئی را در نظر اول در آن سطح قرار میدهد.
78-basilar membrane
غشای پایه
یکی از غشاهای گوش واقع در داخل پیچ های قسمت حلزونی گوش است که محافظ اندام “کورتی”است.حرکات غشای پایه،سلول های مویی اندام”کورتی”را تحریک و از این طریق،پیام های عصبی ناشی از تحریک شنوایی را تولید می کند.
79-behavior genetics
وراثت شناسی رفتار
علمی است که روش های وراثت شناسی(ژنتیک)را با روانشناسی ادغام می کند تا نحوه ی توارث ویژگی های رفتاری را بررسی کند.
80-behavior therapy
رفتار درمانی
شیوه ای در روان درمانی است که بر اصول یادگیری مبتنی است.در این شیوه،فنونی از قبیل ضد شرطی سازی(counterconditioning)،تقویت(reinforcement)و شکل دهی رفتار(shaping)برای تصحیح رفتار به کار می رود(مترادف:تصحیح رفتار[behavior modification]).
81-behavioral medicine
طب رفتاری
علم مطالعه ی نحوه ی تعامل عوامل اجتماعی،روانی و زیستی در ایجاد بیماری های جسمی است(مترادف:روانشناسی سلامت[health psychology]).
82-behavioral perspective
دیدگاه رفتاری
رویکردی است به روانشناسی با تاکید صرف بر رفتار قابل مشاهده و سعی در توضیح آن با توجه به رابطه ای که با وقایع محیطی دارد.
83-behavioral rehearsal
تمرین رفتار
همان ایفای نقش است.
84-behaviorism
رفتارگرایی
مکتب یا نظامی در روانشناسی است که یادآور نام”جان ب. واتسون”است؛در این مکتب،تعریف روانشناسی عبارت بود از علم مطالعه ی رفتار،و تنها آن دسته از داده ها را در قلمرو روانشناسی قرار می دادند که به فعالیت های مشهود مرتبط باشند.رفتارگرایی در هیئت سنتی خود،محدودتر از آن چیزی بود که امروزه دیدگاه رفتاری در روانشناسی تلقی می شود.
85-behaviorist approach(to personality)
رویکرد رفتارگرایانه
در این رویکرد بر اهمیت عوامل تعیین کننده ی محیطی یا موقعیت رفتار تاکید می شود.
86-belief bias
سوگیری باور
این یافته که انسان ها بر خلاف قوانین منطق قیاسی،به احتمال فراوان،یک نتیجه گیری بی اعتبار(به لحاظ منطقی)را در صورتی که به نظر آنان محتمل برسد،یک نتیجه گیری معتبر قلمداد خواهند کرد.
87-benzodiazepines
بنزودیازپین ها
دسته ای از داروها با ساختمان شیمیایی مشابه اند که در کاهش اضطراب موثرند.دیازپام و آلپرازولام دو نمونه از این دسته اند.
88-bias
سوگیری
معیتری برای دادن پاسخ مشخص است که مشاهده گر خود وضع کرده است.
89-“Big Five”
خمسه ی کبیره
پنج بعد صفتی که بخش اعظم آن چیزی را که از شخصیت مراد می شود در برمی گیرند.آنها شامل برونگرایی،نوجویی یا اشتیاق برای تجارب تازه،وجدان گرایی،توافق پذیری و روان نژندی گری می باشند.
90-binding problem
مشکل تلفیق
فعالیت های بخش های مختلف مغز بر اطلاعات ابتدایی مختلفی مثل رنگ و شکل،چگونه با هم ترکیب می شوند و ادراک منسجمی از یک شیء پدید می آورند.
91-binocular disparity(as a depth cue)
اختلاف منظر دوچشمی(به منزله ی سرنخ فاصله)
تفاوت در منظر دیده شده بین دو چشم.
92-biofeedback
پس خورد زیستی
در این روش به افراد اطلاعاتی(پس خورد)درباره ی جنبه ای از حالت تنکردشناختی بدنشان داده می شود و سپس باید سعی کنند این حالت را تغییر دهند.
93-biological perspective
دیدگاه زیست شناسانه
رویکردی به روانشناسی است که می کوشد رفتار را با توجه به وقایع الکتریکی و شیمیایی ای توضیح دهد که در داخل بدن،به ویژه در داخل مغز و دستگاه عصبی رخ می دهد.
94-biological psychologist
روانشناس زیست شناسی گرا
روانشناسی است که به رابطه ی فرآیندهای زیستی با رفتار توجه دارد.
95-bipolar disorders
اختلال دوقطبی
اختلالی ست که فرد مبتلا،به تناوب دچار دوره های افسردگی و شیدایی می شود.(مترادف:اختلال شیدایی-افسردگی)
96-blocking
بازداری
پدیده ای است در شرطی سازی سنتی؛اگر محرکی شرطی به نحوی پایا پیش از محرکی غیر شرطی اعمال شود،به طوری که مقدمه ی ان به شمار آید و سپس محرک شرطی دیگری افزوده شود،موجود زنده رابطه میان محرک شرطی دوم و محرک شرطی را نخواهد آموخت.
97-borderline personality disorder
اختلال شخصیت مرزی
اختلال روانی است که در آن،فرد مبتلا از دوران نوجوانی یا کودکیش به طور مزمن،در خلق،رابطه با دیگران،و خودپنداره اش،بی ثباتی نشان می دهد.
98-bottom-up-processes
فرآیندهای صعودی
فرآیندهایی در ادراک ،یادگیری،حافظه،و درک مطلب اند که صرفا از درونداد اطلاعاتی مشتق می شوند و ربطی به دانسته ها و انتظارات قبلی جاندار(ارگانیسم)ندارند.
99-brain
مغز
بخشی از دستگاه عصبی خودکار که درون جمجمه قرار گرفته است.
100-brain imaging
تصویربرداری از مغز
فنونی همانند توانش های مرتبط با رویداد(ERPs)،برش نگاری با گسیل پوزیترون(PET)،و تصویربرداری عملکردی با تشدید امواج مغناطیسی(fMRI).
101-brain’s dopamine system
دستگاه دوپامینی مغز
نورون های این دستگاه در قسمت های بالایی ساقه ی مغز قرار دارند و رشته های آکسونی خود را تز طریق هسته ی لمیده به قشر جلو پیشانی می فرستند.همان طور که از نام آن برمی آید،این نورون ها از عصب رسانه ی دوپامین برای هدایت پیام استفاده می کنند.
102-brightness
درخشندگی
مقدار نوری که ظاهرا از یک سطح رنگی بازتابیده می شود.
103-broaden-and-build theory
نظریه گستردن-و-ساختن
طبق این نظریه،هیجان های مثبت،دامنه ی تفکر و عمل معمول انسان را وسعت می بخشند و به نوبه ی خود توانمدی های شخصی دیرپایی را ایجاد می کنند.
104-Broca’s aphasia
زبان پریشی بروکا
اختلال زبان به دلیل آسیب دیدگی ناحیه ی بروکا.
105-Broca’s area
ناحیه ی بروکا
این ناحیه،بخشی از نیمکره ی چپ مغز است که در تنظیم تکلم نقش دارد.فرد آسیب دیده،در تلفظ صحیح کلمات و تکلم آرام و شمرده دچار مشکل می شود؛گفتار او اغلب قابل فهم است اما فقط لغت کلیدی را دارد.
106-bulimia
جوع
حملات عودکننده ی شکمبارگی(binge eating)است یعنی مصرف سریع مقدار زیادی غذا در مدتی محدود که به دنبال آن بیمار سعی می کند با استفراغ و مصرف مواد مسهل،خورده های اضافیش را دفع و اصطلاحا پاکسازی(purge)کند.
107-bystander effect
اثر تماشاچی
این قاعده که مردم در حضور دیگران کمتر احتمال دارد به کمک دیگران بشتابند.
108-cannabis
شاهدانه
گیاهی است که از آن ماری جوانا به دست می آید.
109-case history
تاریخچه ی بیمار
زندگی نامه یا شرح حالی است که به مقاصد علمی نوشته شده باشد.
110-categorization
مقوله بندی،دسته بندی،طبقه بندی
ارتباط قائل شدن میان یک شیء و یک مفهوم.
111-catharsis
پالایش
خلاص شدن از یک هیجان با تجربه ی آن به شکلی شدید.
112-cathartic effect
اثر پالایشی
کاهش فرضی پرخاشگری از طریق ابراز نیابتی آن.
113-causality heuristic
کشافه ی علیت
استفاده از قدرت روابط علیتی میان وقایع یک موقعیت،به منظور تخمین احتمال وقوع آن موقعیت.
114-Ceci’s bioecological theory
نظریه ی زیست بوم شناختی سوسی
به اعتقاد این نظریه،تنها یک هوش عمومی زیربنایی یا عامل g وجود ندارد،بلکه”توانایی های شناختی چندگانه ای وجود دارند.این توانایی ها یا هوش های چندگانه،مبنای زیستی داشته و برای فرآیندهای ذهنی،حد و مرز تعیین می کنند.البته خود این توانایی ها نیز در تعامل با چالش ها و فرصت های موجود در محیط افراد یا همان بافتار شکل می گیرند.
115-central core
هسته ی مرکزی
مرکزی ترین قسمت مغز است؛هسته ی مرکزی شامل ساختمان هایی ستکه فرآیندهای اساسی حیات را تنظیم می کنند.
116-central nervous system
دستگاه عصبی مرکزی
تمام نورون های موجود در مغز و طناب نخاعی.
117-central route
مسیر مرکزی
هنگامی است که فرد از نظر ذهنی به ارتباط متقاعد کننده پاسخ بدهد-روی جزئیات آن فکر کند و آن را شرح و بسط دهد.
118-cerebellum
مخچه
ساختمان چند قطعه ای است که به پشت ساقه ی مغز چسبیده و تنطیم قوام عضلات و هماهنگی حرکات پیچیده ی بدن را بر عهده دارد.
119-cerebral cortex
قشر مخ
لایه ی سطحی نیمکره های مغز در جانوران برتر،از جمله انسان است.بسیاری از اوقات به ان ماده ی خاکستری (gray matter)می گویند.
120-cerebrum
مخ
دو نیمکره ی مغز.
121-change blindness
نابینایی نسبت به تغییر
پی نبردن به تغییری عمده در یک محرک دیداری که در مدت زمان بسیار کوتاهی قبل از آن(مثلا یک ثانیه قبل)رخ داده باشد.
122-childhood amnesia
نسیان خاطرات کودکی
ناتوانی از به یاداوردن وقایع سال های نخست زندگی.
123-childhood disintegrative disorder
اختلال از هم پاشیدگی دوران کودکی
نوعی اختلال رشدی فراگیر که در آن،کودکان تا دو سال نخست زندگی به طور طبیعی رشد و نمو می کننر،ولی بعدا،مهارت های پایه ای خود در زمینه تعاملات اجتماعی،مهارت های کلامی،و یا حرکات را به طور دائمی از دست می دهند.
124-chromosomes
کروموزوم ها
ساختارهایی هستند که به صورت جفتی در هسته ی تمام سلول های بدن یافت می شوند و ژن ها را بر روی خود حمل می کنند.
125-chunking
تقطیع(قطعه بندی)
رمزگذاری مجدد مطالب جدید به صورت واحدهای معنامند بزرگتر و ذخیره سازی انها در حافظه ی فعال.
126-circadian rhythm
نظم شبانه روزی
چرخه یا نظمی است در بدن که حدود 24 ساعت طول بکشد.
127-classical conditioning
شرطی سازی سنتی(کلاسیک)
نوعی فرآیند یادگیری ست که طی ان،محرکی که از پیش خنثی بوده،از طریق توام شدن مکرر با محرکی دیگر،به آن مرتبط می شود و ان را تداعی می کند.
128-client-centerd therapy
درمان مراجع مدار
روشی در روان درمانی است که کارل راجرز ایجاد کرد و در ان،درمانگر جهت دهنده نیست بلکه بازتابنده و باز اندیشنده (reflective)است و نه تفسیر میکند نه توصیه.این شیوه ی درمانی بر این فرض مبتنی است که مراجع،خود درمورد مشکلاتش خبره ترین فرد است و اگر محیطی غیر ارزش گذارانه و پذیرا برایش فراهم کنیم می تواند انها را حل و فصل کند.(مترادف:مشاوره ی غیر جهت دهنده[nondirective counseling])
129-clinical psychologist
روانشناس بالینی
روانشناسی است که معمولا درجه Ph.D یا Psy.D دارد و در زمینه ی تشخیص و درمان مشکلات روحی یا رفتاری و اختلالات روانی آموزش دیده است.
130-clock-dependent alerting process
فرآیند بیدار باش ساعت مدار
فرایند بیدار باش ساعت مدار فرآیندی در مغز است که باعث می شود هررروز در زمان معینی از خواب بیدار شویم.
131-coaction
هم کوشی
تعامل بین افرادی که کار مشترکی را انجام می دهند.
132-cocaine
کوکایین
ماده است محرک دستگاه عصبی مرکزی که از برگ های گیاه کوکا به دست می اید.این ماده،کارمایه(انرژی)را افزایش می دهد،تولید سرخوشی(اوفوری)می کند،و در موارد بسیار زیاد ایجاد بدگمانی(پارانویا)می کند.
133-cochlea
قسمت حلزونی
قسمتی از گوش داخلی است که حاوی گیرنده های شنوایی است.
134-cognitive appraisal
ارزیابی شناختی
تفسیر واقعه یا موقعیتی با توجه به اهداف و خواسته های خود است.ارزیابی شناختی هر واقعه،هم بر کیفیت و شدت هیجانی که به فرد دست می دهد اثر می نهد و هم بر میزان خطری که فرد احساس می کند.
135-cognitive approach(to personality)
رویکرد شناختی (به شخصیت)
یک رویکرد عام تجربی و مجموعه ای از موضوعات مرتبط با نحوه ی پردازش اطلاعات مربوط به خود و جهان نزد انسان است.
136-cognitive behavior theory
رفتار درمانی شناختی
یک روش روان درمانی که به افراد کمک می کند،انواع موقعیت های تنش زایی که موجب علایم تنکردشناختی یا هیجانی آنها شده را شناسایی کنند و روش های مدارا با این موقعیت ها را تغییر دهند.
137-cognitive dissonance theory
نظریه ی ناهماهنگی شناختی
این نظریه بر این فرض بنا شده است که برای هماهنگی شناختی سائقی وجود دارد،یعنی اگر دو فکر با هم ناهماهنگ باشند،باعث ناراحتی می شود که این حالت به نوبه ی خود،فرد را برمی انگیزد که این ناهماهنگی را از بین ببرد و افکار را هماهنگ کند.
138-cognitive map
نقشه ی شناختی
ساختمانی فرضی در حافظه است که اطلاعات مربوط به وقایع مختلفی را که در یک موقعیت اموزشی رخ می دهند،حفظ و سازماندهی می کند؛تصویر ذهنی موقعیت آموزشی است.
138-cognitive neuroscience
عصب پژوهی شناختی
رویکرد بین رشته ای است که جنبه هایی از روانشناسی شناختی و عصب پژوهی را توامان دارد و به مطالعه ی نحوه ی انجام فعالیت های روانی در مغز می پردازد.
140-cognitive perspective
دیدگاه شناختی
رویکردی به روانشناسی است با تاکید بر فرآیندهایی ذهنی از قبیل ادراک،یادآوری،استدلال،تصمیم گیری،و مسیله گشایی که می کوشد رفتار را براساس این فرآیندهای دهنی توضیح دهد.
141-cognitive psychologists
روانشناسان شناخت گرا
روانشناسانی که برای درک فرایندهای دهنی درونی افراد(مانند ادراک و توجه،تفکر،مسیله گشایی،قضاوت و تصمیم گیری،حافظه و مهارت های کلامی)رویکرد تجربی را در پیش می گیرند.
142-collective unconscious
ناخودآگاه جمعی
بخشی از ذهن است که مشترک میان همه ی انسان هاست و از انگاره های بدوی یا کهن گونه(آرکی تایپ)هایی تشکیل شده که از نیاکان خود به ارث می بریم.
143-collectivism
جمع گرایی
به فرهنگ هایی اشاره دارد که بر ارتباط و وابستگی متقابل میان افراد تاکید دارند.
144-color constancy
ثبات رنگ
ثابت بودن رنگ ادراک شده ی یک شیء آشنا،هرچند نوری که بر آن می تابد و در نتیجه خواص آن از نطر تحریک بینایی تغییر کرده باشد.
145-color-matching experiment
آزمایش تطبیق رنگ
آزماشی ست که تمایل مشاهده گر برای هم رنگ دیدن دو نور متفاوت از نظر فیزیکی را می سنجد.
146-commitment
تعهد
مولفه ای شناختی است از عشق،که نیت فرد را برای حفظ و دوام رابطه نشان می دهد.
147-companionate love
عشق همنشینانه
محبتی است که ما به همنشینان خود،یعنی به کسانی که زندگیمان عمیقا با زندگی آنها درآمیخته،احساس میکنیم.نقطه ی مقابلش عشق شورانگیز است.
148-complex cell
سلول پیچیده
سلولی در منطقه ی بینایی قشر مخ است که در مقابل باریکه ای از نور یا لبه ای صاف یا جهتی خاص در هرجای میدان بینایی که واقع شده باشد واکنش نشان می دهد.
149-compliance
تبعیت
تن دادن به خواست های کسی است که منبع قدرت است بی انکه الزاما عقاید یا مواضع شخصی خود را تغییر دهیم.
150-comprehension of language
فهم زبان
فهمین زبان به وسیله ی شنیدن اصوات،اتصال معانی به صداها در شکلی از لغات،ترکیب لغات برای به وجود آمدن یک جمله و بالاخره به نحوی استخراج معانی از آ
151-compulsion
اجبار
امیال غیرقابل تسلیمی هستند که شخص را وا می دارند تا با انجام اعمال یا آیین های خاصی از اضطراب خود بکاهد.
152-computerized axial tomography(CAT or CT)
برش نگاری محوری رایانه ای
از فنون عکس برداری با اشعه ی ایکس که برای ثبت فعالیت مغزی به کار می رود.
153-concept
مفهوم
مجموعه ای از صفات است که مقوله ی خاصی را تداعی می کند.
154-concrete operational stage
مرحله ی عملیات غیرانتزاعی
سومین مرحله ی رشد شناختی در نطریه ی پیاژه(هفت تا یازده سالگی)است که طی ان کودک قدرت تفکر منطقی را پیدا می کند و به مفاهیم گوناگون ثبات نایل می شود.
155-conditioned aversion
بیزارسازی شرطی
در این نوع یادگیری،خاطرات تداعی گونه ی منفی موجب شکل گیری احساس ناخوشایند به یک چیز (اغلب غذا)می شوند.
156-conditioned reinforcer
تقویت کننده ی شرطی
محرکی است که چون قبلا با یک محرک تقویت کننده قرین شده،تدریجا خود نیز تقویت کننده شده است(مترادف:تقویت کننده ی ثانوی).
157-conditioned response(CR)
پاسخ شرطی
در شرطی سازی سنتی،پاسخ آموخته یا اکتساب شده ای به یک محرک شرطی است،به عبارت دیگر پاسخی است به محرکی که در اصل چنین پاسخی را برنمی انگیزد(یعنی مخرک شرطی).
158-conditioned satiety
سیرشدن شرطی
احساس پری معده که پس از خوردن یک وعده غذا به ما دست می دهد،لااقل تا حدودی از یادگیری ناشی می شود.
159-conditioned stimulus(CS)
محرک شرطی
در شرطی سازی سنتی،محرکی است که قبلا خنثی بوده ولی به دلیل مقارنت با یک محرک غیرشرطی اکنون می تواند پاسخ شرطی را برانگیزد.
160-cone
سلول مخروطی
سلولی تخصصی در شبکیه چشم است که عمدتا در لکه ی بینایی(fovea)دیده می شود ولی در سراسر شبکیه هم به طور پراکنده وجود دارد.سلول های مخروطی واسطه ی ادراک های رنگی و غیررنگی هستند.
161-confirmation bias
سوگیری تصدیقی
تمایل به اعتبار بخشیدن بیشتر به شواهد و مدارکی که با باورهای قبلی ما مطابقت دارند(در مقایسه با شواهد و مدارک خلاف این باورها)
162-conjunction rule
قانون الحاق
از قوانین احتمالات که طبق آن،احتمال وقوع یک رویداد نمی تواند کمتر از احتمال وقوع آن رویداد به همراه یک رویداد دیگر باشد.
163-connectionist modelds
الگوهای اتصالی
الگوهایی درباره ی فرآیندهای شناختی نظیر ادراک است که شامل شبکه ای از گره ها(nodes)و اتصالات تحریکی و مهاری میان آنهاست.
164-conscious
آگاهی،هشیاری
آگاهی ما در زمان فعلی.
165-consciousness
هشیاری،خودآگاهی،شعور
(الف)پایش(monitoring)خود و محیط خود به طوری که چیزهای ادراک شده خاطرات،و افکار در اگاهی بازنمود پیدا کنند؛(ب)تسلط(controlling)برخود و محیط به نحوی که بتوانیم فعالیت های رفتاری و شناختی را آغاز کرده و به انجام برسانیم.
166-conservation
ثبات شیء
فهم این نکته که حتی وقتی شکل ماده ای عوض می شود مقدار آن تغییر نمی کند.
167-constancy
ثبات ادراکی
توانایی مغز برای حفظ درک خود از خصوصیات فیزیکی بنیادی یک شیء مثل شکل،اندازه و رنگ،در شرایطی که حتی تظاهرات حسی این اشیا دستخوش تغییرات چشمگیری شده باشند.
168-construct validity
روایی سازه
توانایی یک آزمون یا ابزار ارزیابی برای تایید پیش بینی های نظریه ای است که مبنای نوعی ساخت نظری یا مفهوم واقع شده است.اگر نتایج،تایید کننده باشند،هم آن مفهوم،روایی خواهد یافت و هم آن ابزار ارزیابی می شود.
169-constructive memory
خاطره ی فراساز
بخشی از خاطره که پس از پایان یافتن رویدادی که سبب ایجاد خاطره ی مورد نظر شده،پدید می آید.
170-constructive perception
ادراک فراساز
چیزهایی که ادراک می شوند پایه ای برای تشکیل خاطره ی اولیه اند،بنابراین اگر چیزی که ابتدا ادراک شده تفاوت های نظام مندی با دنیای عینی داشته باشد،خاطره ی اولیه فرد از آن رویداد نیز تحریف شده خواهد بود.
171-constructive processes
فرآیندهای فراساز
فرایندهایی که علاوه بر داده های عینی حاصل از محیط،ادراک را در جهت معمولات و استنباط های قبلی هدایت می کنند.
172-contingency
وابستگی
اگر در زمانی که رویداد”ب” رخ می دهد(در مقایسه با زمانی که رخ نداده است)احتمال وقوع رویداد “الف”بیشتر شود،رویداد”الف”به رویداد”ب” وابسته است.
173-continuum model
مدل پیوستاری
این مدل،پیوستار کامل فرایندهایی که از افکار قالبی به فردیت بخشی می رسند را توصیف می کند.
174-contrast acuity
حدت تقابلی
توانایی دیدن تفاوت میان درخشندگی ها.
175-control group
گروه گواه(شاهد)
در آزمایش ها،به گروهی گفته می شود که شرایط اصلی آزمایش روی آنها اجرا نمی شود.
176-controllability
کنترل پذیری
مقدار نقش ما در ممانعت از یک واقعه یا پیدایش آن.
177-controlled stimulation
تحریک تنظیم شده
عبارت است از این که در شرایطی خاص،رخدادهای ادراکی یک جاندار(ارگانیسم)را منظما تغییر دهیم تا معلوم شود بر انجام دهی(performance)آن جاندار چه اثری گذاشته می شود.مثل پرورش بچه گربه ها در محیطی که در چند ماه نخست تولد فقط بتوانند نوارهای عمودی را ببینند.
178-conventional level of moral development
سطح قراردادی رشد اخلاقی
سطحی از رشد اخلاقی که کودک می تواند اعمال خود را از دریچه ی دید دیگران ارزیابی کند.
179-coping
مدارا
فرایندی که از طریق ان شخص سعی میکند فشارهای روانی را تدبیر کند
180-core
هسته
ان بخش از مفهوم است که ویزگی هایی دارد که برای آن که چیزی در شمار آن مفهوم قرار گیرد،داشتن آن ویژگی ها اساسی تر است.
181-core relational theme
درون مایه های هسته ای ارتباطی
بیانگر معناهایی شخصی اند که حاصل الگوهای خاص ارزیابی درباره ی ارتباط خاص شخص-محیط است.
182-coronary heart disease
بیماری عروق اکلیلی قلب
تنگ شدن یا بسته شدن رگ های خونی عضلات قلبی به علت رسوب تدریجی ذرات چربی و تشکیل پولک هایی که مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغزی به قلب می شوند.
183-correlation coefficient
ضریب همبستگی
تخمینی از میزان ارتباط دو متغیر باهم.
184-counseling psychologist
روان شناس مشاور
روان شناسی آموزش دیده و معمولا دارای درجه ی Ph.D یا Psy.Dاست که با آن دسته از مشکلتت فردی سروکار دارد که در شمار بیماری ها قرار نمی گیرند،نظیر مشکلات تحصیلی،اجتماعی،یا حرفه ای دانش آموزان و دانشجویان.او مهارت های یک روانشناسی بالینی را دارد منتها در حوزه های غیر طبی به کار می پردازد.
185-counterarguing
استدلال تقابلی
رد کردن مستقیم استدلال های نهفته در پیغامی که هدف آن،متقاعد کردن است.
186-criterion problem in assessment
مشکل معیار در ارزیابی
مشکلی است که در ارزیابی بروز می کند و آن زمانی است که پژوهشگر،هیچ رفتار معیاری را به عنوان مقیاس”درست” مفهومی که قرار است ارزیابی کند،پیدا نکند.
187-criterion validity
روایی معیارین
توانایی یک آزمون یا ابزار ارزیابی برای پیش بینی رفتاری که قرار است پیش بینی کند(مترادف روایی تجربی است).
188-critical periods
دوره های حیاتی
دوره های زمانی مهمی در زندگی فرد است که طی آنها،وقایع خاصی باید رخ دهد تا رشد به زور طبیعی پیش برود.
189-cue
سرنخ
محرک هدایت کننده مثل یک پیکان کوچک که آزمودنی را به سمت چپ یا راست هدایت می کند.
190-cultural perspective(of abnormality)
دیدگاه فرهنگی(درباره ی نابهنجاری)
این دیدگاه که اختلال های روانی فقط در مغز یا ذهن افراد جا نگرفته اند بلکه براساس بافتار اجتماعی و محل زندگی فرد باید تعریف شوند.
191-cultural psychology
روانشناسی فرهنگی
رویکردی بین رشته ای است که روانشناسان،انسان شناسان،جامعه شناسان،و سایر جامعه پژوهانی را که به نحوی با چگونگی تاثیر فرهنگ فرد بر بازنمود های ذهنی و فرایندهای روانی اش سروکار دارند،در برمیگیرد.
192-cultural relativist perspective(for acceptable behavior)
دیدگاه نسبی گرایی فرهنگی(برای رفتار مقبول)
براساس این دیدگاه،تعاریف هر فرهنگ از نابهنجاری را باید برای اعضای آن فرهنگ محترم بشماریم
193-dark adaptation
انطبلق با تاریکی
بیشتر شدن حساسیت فرد به نور،وقتی به طور مداوم در تاریکی یا در شرایط کم نور به سر برده باشد.
194-dark-adaptation curve
منحنی انطباق با تاریکی
آستانه ی مطلق با افزایش مدت حضور فرد در تاریکی کاهش می یابد.
195-data-driven learning
یادگیری متاثر از داده ها
نوعی یادگیری ارتباطی است که در ان فرد از پیش هیچگونه اعتقادی درباره ی رابطه ای که قرار است بیاموزد ندارد؛یعنی یادگیری اش تنها متاثر از درون دادها یا داده ها است.
منابع زبان تخصصی کنکور ارشد روانشناسی
1: Essential psychology نوشته لیندا لیل، انتشارات ساوالان ( ترجمه این کتاب هم موجود است)
2: کیانوش هاشمیان انتشارات سمت Reading in psychology
3: معادلات انگلیسی و تعریف و مفهوم اصطلاحات تخصصی روانشناسی که در پایان کتاب زمینه روانشناسی هیلگارد(در نوع دو جلدی آن در پایان جلد دو) آمده است را خوب بخوانید.
4: هنگام مطالعه سایر دروس معادل انگلیسی واژه ها، نظریات و اصطلاحات تخصصی روانشناسی که در هر کتاب بصورت زیرنویس آمده اند را حفظ کنید. بطور مثال در درس روانشناسی رشد می خوانید که
development: : انگلیسی کلمه رشد
5:کنکور های سال های پیش
196-debriefing
توجیه(اطلاع رسانی)
جلسه ی ملاقاتی بین پژوهشگر و شرکت کننده پس از اتمام پژوهش،که در این جلسه پژوهشگر دلایل پنهان نگه داشتن راهکارها یا نظریه های پژوهش یا فریب دادن شرکت کنندگان را برای آنها شرح می دهد.همچنین پژوهشگر به واکنش های هیجانی باقیمانده ی شرکت کننده نیز اشاره می کند تا شکت کنندگان احساس نکنند به حیثیت آنها خدشه ای وارد شده و اهمیت پژوهش را بهتر درک کنند.
197- decibel scale
درجه بندی دسی بل
درجه بندی لگاریتمی بلندی صدا است.مثلا،۱۰ دسی بل تغییر معادل ده برابرشدن قدرت صدا است؛۲۰ دسی بل تغییر معادل صد برابر تغییر است.
198-deductive validity
قدرت استقرایی
اگر مقدمات یک بحث درست باشد غیرممکن است که نتیجه گیری آن نادرست باشد.
199-defense mechanisms
سازوکارهای دفاعی
راهبردهایی که افراد برای تخفیف اضطراب خود به کارمی گیرند و عمدتا ناخودآگاه اند.
200- degradation
تجزیه
طی این فرایند،آنزیم های موجود در غشای نورون گیرنده،با عصب-رسانه واکنش نشان داده و از طریق شیمیایی آن را تجزیه و غیر فعال می کنند؛این روش(در کنار بازجذب)یکی از روش های خاتمه ی اثر عصب-رسانه است
behtarinalborz.ir
goftardarmanionline.ir
googleimage.ir
hamejaa.ir
medu-karaj.ir
siavashataee.ir
slpnews.ir
autismonline.ir
avalinkaraj.ir
behtarin-entekhab-karaj-siavashataee.ir
behtarinkaraj.ir
goftardarmanikaraj.ir
goftareravan.ir
google-map.ir
googlegame.ir
googlemovies.ir
karaj-medu.ir
kardarmanialborz.ir
kardarmanikaraj.ir
loknatclinic.ir
loknatshekan.ir
neurofeedbackalborz.ir
otalborz.ir
otkaraj.ir
pff-rhs.ir
pooyesh-dar-goftardarmani-karaj.ir
pooyesh-dar-kardarmani-karaj.ir
siavash-ataee.ir
slpkaraj.ir
slponline.ir
speech-therapy.ir
tjhvnvlhkd.ir
